โรคเส้นเลือดในสมองตีบ (Ischemic Stroke) เป็นหนึ่งในภาวะฉุกเฉินที่อาจส่งผลร้ายแรงถึงชีวิต หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที การรู้เท่าทันอาการเริ่มต้นของโรคสามารถช่วยลดความรุนแรงของผลกระทบได้ ดังนั้น การสังเกตอาการเตือนที่บ่งบอกถึงความเสี่ยงของโรคเส้นเลือดในสมองตีบจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดย 3 อาการสำคัญที่ควรเฝ้าระวัง มีดังนี้:
- อาการอ่อนแรงหรือชาบริเวณใบหน้า แขน หรือขา หนึ่งในอาการที่พบได้บ่อยที่สุดคือ การอ่อนแรงหรือชาของร่างกายข้างใดข้างหนึ่ง เช่น
– ใบหน้าบริเวณหนึ่งอาจตก (Facial Droop) ทำให้ยิ้มได้ไม่สมมาตร
– แขนข้างหนึ่งอ่อนแรงจนยกไม่ขึ้น หรือมีอาการชาอย่างเฉียบพลัน
– ขาอ่อนแรงจนเดินลำบาก หรือไม่สามารถทรงตัวได้
อาการเหล่านี้เกิดขึ้นเนื่องจากสมองส่วนที่ควบคุมการเคลื่อนไหวหรือความรู้สึกได้รับผลกระทบจากการอุดตันของเส้นเลือด การเกิดอาการดังกล่าวแม้เพียงชั่วคราว อาจเป็นสัญญาณของ Transient Ischemic Attack (TIA) หรือ “สัญญาณเตือนล่วงหน้า” ก่อนที่จะเกิดโรคเส้นเลือดในสมองตีบอย่างรุนแรง
- พูดไม่ชัดหรือสับสน อาการพูดไม่ชัด หรือพูดติดขัดจนฟังไม่รู้เรื่อง เป็นอีกหนึ่งสัญญาณเตือนที่สำคัญ โดยอาการนี้อาจแสดงออกในรูปแบบต่อไปนี้:
– ไม่สามารถพูดคำที่ต้องการจะพูดออกมาได้ (Aphasia)
– ใช้คำผิด หรือพูดประโยคที่ไม่มีความหมาย
– ฟังคำพูดของผู้อื่นไม่เข้าใจ
สาเหตุ เครื่องช่วยฟังแบบชาร์จ เกิดจากเส้นเลือดที่ส่งเลือดไปยังสมองส่วนที่ควบคุมการพูดหรือการทำความเข้าใจภาษาเกิดการอุดตัน หากผู้ป่วยเริ่มมีอาการดังกล่าว ควรรีบนำส่งโรงพยาบาลทันที
- อาการเวียนศีรษะ สูญเสียการทรงตัว หรือมองเห็นผิดปกติ เส้นเลือดที่ตีบตันในสมองส่วนที่ควบคุมการทรงตัว การมองเห็น หรือการประสานงานของร่างกาย อาจทำให้เกิดอาการดังนี้:
– เวียนศีรษะอย่างรุนแรงจนยืนหรือเดินไม่ได้
– สูญเสียการทรงตัวหรือการประสานงานของมือและเท้า (Ataxia)
– การมองเห็นผิดปกติ เช่น มองไม่ชัดในตาข้างหนึ่ง หรือมองเห็นภาพซ้อน
อาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว และในบางกรณีอาจมาพร้อมกับอาการปวดศีรษะเฉียบพลัน
ความสำคัญของการสังเกตอาการและการปฐมพยาบาลเบื้องต้น
หากพบอาการเบื้องต้นข้างต้น ควรปฏิบัติตามหลัก FAST เพื่อประเมินความเสี่ยงและรีบดำเนินการช่วยเหลือ:
– F (Face): สังเกตใบหน้าผู้ป่วยว่ามีการหย่อนข้างใดข้างหนึ่งหรือไม่
– A (Arms): ให้ผู้ป่วยยกแขนทั้งสองข้างดูว่าแขนข้างใดตกหรือไม่สามารถยกได้
– S (Speech): สังเกตการพูดว่าไม่ชัดหรือผิดปกติหรือไม่
– T (Time): รีบนำตัวผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที
การดูแลตัวเองและเฝ้าระวังอาการเบื้องต้น สามารถช่วยลดความเสี่ยงและความรุนแรงของโรคเส้นเลือดในสมองตีบได้อย่างมีประสิทธิภาพ!